Het kinderrechtenverdrag geeft kinderen rechten, maar tegelijk worden minderjarigen in het recht als handelingsonbekwaam beschouwd. Voor het stellen van handelingen die rechtsgevolgen met zich meebrengen, worden kinderen door hun ouders vertegenwoordigd.
Uitzonderingen
Op het principe van de handelingsonbekwaamheid bestaan een aantal uitzonderingen.
- Een minderjarige kan zonder toestemming van zijn ouders dagelijkse handelingen verrichten, zoals het kopen van kledij, voeding e.d.
- Soms aanvaardt de rechter dat jongeren zelf optreden als de ouders niet voor hen willen opkomen. Dit geldt voor zaken waarbij ze opkomen voor hun persoonlijke rechten of onderhoudsgeld eisen van hun ouders.
- Minderjarigen mogen mits toestemming van hun ouders en/of de jeugdrechter huwen.
Veranderingen naar leeftijd
Naargelang de leeftijd van de minderjarige wordt de handelingsonbekwaamheid verder afgezwakt:
- Vanaf 12 jaar kunnen kinderen een beperkt bedrag van hun zichtrekening afhalen. Vanaf 16 jaar kunnen ze een spaarrekening openen en er zelf een maximumbedrag van 125 euro per maand afhalen. Voor bedragen boven deze limiet is de toestemming van de ouders vereist.
- Minderjarigen vanaf de leeftijd van 12 jaar kunnen vragen door de rechter gehoord te worden. De jeugdrechter is verplicht om jongeren vanaf 12 jaar te horen in zaken die hem aanbelangen, bijvoorbeeld in het omgangsrecht in echtscheidingszaken.
- 15-jarigen die de eerste twee jaar secundair onderwijs voltooid hebben, kunnen een vakantiejob doen en zelf hun arbeidsovereenkomst ondertekenen, als ze daar de toestemming van de ouders voor hebben.
- Jongeren vanaf 16 jaar kunnen alleen gaan wonen met toestemming van de ouders. Ze kunnen dan zelf hun kinderbijslag ontvangen.
- Een 16-jarige mag een testament schrijven voor de helft van zijn bezittingen.
- Vanaf 15 jaar kunnen minderjarigen worden ontvoogd. Dit gebeurt automatisch als het kind huwt. In andere, uitzonderlijke, gevallen gebeurt het door de jeugdrechter. De minderjarige krijgt meer handelingsbekwaamheid, zoals het beheer van eigen goederen. Huwen of het verwerpen van een erfenis moet nog steeds met toestemming van de ouders.
Vanaf de meerderjarigheid (18 jaar) kunnen jongvolwassenen zelf al deze beslissingen nemen en daarvan de verantwoordelijkheid dragen.
Heb je vragen over kinderen en het recht, dan kun je terecht bij de 't Zitemzo (09/ 234 19 72) of bij het Kinderrechtencommissariaat (02/552 98 00).
